วันมาฆบูชาเป็นวันที่พระพุทธเจ้าเผยแผ่หลักธรรมที่เป็นหัวใจของพระพุทธศาสนาแก่เหล่าสาวก เรียกว่า “โอวาทปาฏิโมกข์” หรือ “โอวาท 3” อันประกอบด้วย “การทำความดีให้ถึงพร้อม การละเว้นความชั่วทั้งปวง และการทำจิตใจให้บริสุทธิ์” ซึ่งเป็นคำสอนสำคัญของวันมาฆบูชา ในวันมาฆบูชาได้เกิดเหตุการณ์ทั้งหมด 4 ประการด้วยกัน รวมเรียกว่า “จาตุรงคสันนิบาต” อันประกอบด้วย

1. พระอรหันต์ทั้งหมด 1,250 รูปมาประชุมอย่างพร้อมเพรียงกันโดยมิได้นัดหมาย ณ วัดเวฬุวัน แคว้นมคธ ซึ่งคือประเทศอินเดียในปัจจุบัน

2. พระอรหันต์ทั้งหมดเป็นพระสงฆ์ที่พระพุทธเจ้าทรงอุปสมบทให้ด้วยพระองค์เอง (เอหิภิกขุอุปสัมปทา)

3. ตรงกับวันเพ็ญเดือนสาม ซึ่งพระจันทร์เสวยมาฆฤกษ์

4. พระสงฆ์ที่มาทั้งหมดเป็นพระอรหันต์ผู้ได้อภิญญา 6 (อิทธิฤทธิ์จากการฝึกญาณขั้นสูง) โดยคำว่า “จาตุร” แปลว่า “สี่” “องค์” แปลว่า “ส่วนของ” และ “สันนิบาต” แปลว่า “การประชุม” ดังนั้น จาตุรงคสันนิบาติ จึงแปลว่า การประชุมด้วยส่วนขององค์สี่ เราจึงสามารถเรียกวันเพ็ญเดือนสามนี้ว่า วันจาตุรงคสันนิบาต นั่นเอง